Mumbai, het financiële centrum van India, wordt geconfronteerd met een bittere realiteit: extreme regenval doodt onevenredig veel inwoners van de uitgestrekte sloppenwijken. Uit een recent onderzoek gepubliceerd in Nature blijkt dat meer dan 80% van de sterfgevallen als gevolg van overstromingen tijdens het moessonseizoen (juni-september) plaatsvinden binnen deze kwetsbare gemeenschappen. Dit gaat niet alleen over de locatie; zelfs op dezelfde hoogte ervaren sloppenwijkpopulaties aanzienlijk hogere sterftecijfers als gevolg van regenval dan niet-sloppenwijkgebieden.
Onevenredige impact op de meest kwetsbaren
De studie, die bijna tien jaar aan gegevens analyseert (2006-2015), benadrukt een bijzonder grimmige trend. Eén dag met hevige regenval – 150 mm – correleert met een 5,3% toename van de sterfte na vijf weken onder kinderen onder de vijf. Ter vergelijking: dit is meer dan het drievoudige van de stijging van 1,6% bij volwassenen van 5 tot 64 jaar, en bijna 50% hoger dan de stijging van 2,3% bij 65-plussers. Vrouwen lopen ook een groter risico, waarbij neerslag gepaard gaat met een sterftetoename van 3,1% vergeleken met 1,5% voor mannen.
Deze cijfers onderstrepen een grote ongelijkheid: de meest gemarginaliseerde steden van de stad dragen de zwaarste last van door het klimaat veroorzaakte rampen.
De hoofdoorzaak: falen van de infrastructuur, niet alleen de locatie
Onderzoekers benadrukken dat het probleem niet alleen ligt in de plaats waar sloppenwijken worden gebouwd. Sloppenwijken bevinden zich niet systematisch in de laagst gelegen delen van de stad. In plaats daarvan komt de crisis voort uit een ontoereikende infrastructuur. De snelle, ongeplande verstedelijking in de ontwikkelingslanden heeft de investeringen in essentiële diensten als riolering, sanitaire voorzieningen en afvalbeheer overtroffen.
“Het vermogen van water, sanitaire voorzieningen, afvalbeheer en ingebouwde en natuurlijke afvoersystemen om met regen om te gaan is de belangrijkste uitdaging waarmee steden in de ontwikkelingslanden te maken hebben.”
Door dit systeemfalen worden dichtbevolkte sloppenwijken blootgesteld aan levensbedreigende gevaren wanneer zware regenval samenvalt met hoogwater en overweldigende afvoersystemen. De onderzoekers ontdekten dat deze combinatie het overstromingsrisico in megasteden aan de kust dramatisch vergroot, maar dat de gevolgen voor de gezondheid grotendeels over het hoofd worden gezien.
Een mondiaal probleem met urgente gevolgen
Dit is niet alleen een kwestie in Mumbai. Wereldwijd leven ruim een miljard mensen in sloppenwijken, waardoor ze mondiaal kwetsbaar zijn. De studie waarschuwt dat de stijgende zeespiegel deze overstromingsgevaren zal verergeren, waardoor het beheer van stedelijke overstromingen een beslissende uitdaging zal worden voor de volksgezondheid, de economische ontwikkeling en de stadsplanning.
Investeren in veilig water, sanitaire voorzieningen en robuuste afvoersystemen zou het sterftecijfer dramatisch kunnen verlagen, wat een weerspiegeling is van de historische achteruitgang in de ontwikkelde landen. Nu de stedelijke groei zich echter concentreert in de ontwikkeling van sloppenwijken, is het begrijpen van de kosteneffectiviteit van deze investeringen nu van cruciaal belang.
De bevindingen van het onderzoek maken duidelijk: klimaatbestendigheid is niet alleen een milieuprobleem; het is een noodzaak voor sociale rechtvaardigheid. Zonder gerichte investeringen in infrastructuur en stadsplanning zullen de meest kwetsbare bevolkingsgroepen ter wereld de dupe blijven van de dodelijkste gevolgen van de klimaatverandering.
